Κι όμως δεν ευθύνεται καθαρά μόνο η φάση της εφηβείας για τα κρούσματα ανωριμότητας και διαταραχών που παρουσιάζουν σχεδόν όλοι οι έφηβοι. Ναι μεν στην εφηβεία οι ορμόνες χτυπούν «κόκκινο» και ο έφηβος/η τρελαίνεται. Ναι μεν η εφηβεία αποτελεί την βασική περίοδο αμφιταλάντευσης μεταξύ πολλών και διαφορετικών πραγμάτων καθώς και περίοδος συμπεριφορικής, συναισθηματικής και προσωπικής οικοδόμησης , αλλά δεν είναι μόνο τέτοιοι βιολογικοί παράγοντες.
Ένας σημαντικός κοινωνικός παράγοντας είναι η ανατροφή που δίνουν οι γονείς στα παιδιά τους, κοινώς, ο τρόπος που τα μεγαλώνουν . Η οικογένεια σαν πρώτη μορφή κοινωνικοποίησης επηρεάζει πάρα πολύ την συνείδηση των παιδιών. Ήδη από μικρή ηλικία , το παιδί μαθαίνει να αποτυπώνει κι ύστερα , μεγαλώνοντας, να αντιγράφει την συμπεριφορά και τον χαρακτήρα του γονέα. Κάποιες φορές αυτό είναι άκρως θετικό, αλλά πολλές φορές συμβαίνει και το αντίθετο.
Σε αυτό το άρθρο λοιπόν θα δούμε αναλυτικά τους τέσσερις βασικούς τύπους γονέων και τι αντίκτυπο έχει η συμπεριφορά τους και οι πράξεις τους στα παιδιά τους.
1) Αυταρχικός γονέας :
Οι αυταρχικοί γονείς κάνουν χρήση αυστηρού ελέγχου, είναι τιμωρητικοί, είναι απόλυτοι και δίνουν μεγάλη σημασία στην υπακοή. Έχουν πάρα πολλές απαιτήσεις από το παιδί τους θέλοντας συνεχώς να πρωτεύουν. Δεν συζητούν με το παιδί τους ούτε το στηρίζουν συναισθηματικά, παρά το αναγκάζουν να ακολουθήσει τις επιθυμίες και τις οδηγίες τους. Συνεπώς, τα παιδιά με αυταρχικούς γονείς δεν είναι ευχαριστημένα με τον εαυτό τους, δυσκολεύονται να θέσουν στόχους, να εμπιστευτούν τους άλλους, έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και παραιτούνται εύκολα από την προσπάθεια. Εμφανίζονται συνήθως εσωστρεφή, αποσυρμένα, φοβισμένα και αγχώδη.
2) Ανεκτικός/Επιεικής γονέας :
Σε αυτήν την κατηγορία ο γονέας επιδεικνύει ιδιαίτερη ζεστασιά, είναι στοργικός, συζητά υπερβολικά με το παιδί, χωρίς βέβαια να θέτει όρια. Έχει εξαιρετικά λίγες απαιτήσεις από το παιδί του και αποδέχεται τις παρορμήσεις του, επειδή δυσκολεύεται να του πει «όχι». Συνεπώς, τα παιδιά με τέτοιους γονείς δεν αποκτούν υψηλή αυτοεκτίμηση, δυσκολεύονται να στηριχθούν στις δυνάμεις τους, έχουν πολύ μικρό αυτοέλεγχο, είναι παρορμητικά με επιθετική συμπεριφορά και είναι ελάχιστα διερευνητικά.
3) Ανεκτικός/ Αδιάφορος γονέας :
Μια κατηγορία που δυστυχώς μαστίζει και εντοπίζεται σε πολλές οικογένειες είναι η κατηγορία του ανεκτικού/ αδιάφορου γονέα. Σε αυτή την κατηγορία λοιπόν ο γονέας, απορρίπτει και αγνοεί το παιδί του. Δεν ασκεί έλεγχο στο παιδί παρά το αφήνει να ενεργεί όπως αυτό επιθυμεί. Ο χρόνος και η ενέργεια που καταναλώνει ο γονιός στην επικοινωνία με το παιδί του είναι από ελάχιστος και μηδαμινός ως και ανύπαρκτος, γι’ αυτό κιόλας ο γονιός δεν κατανοεί και δεν γνωρίζει τις ανάγκες του παιδιού του. Οι γονείς αυτοί παρουσιάζουν κατάθλιψη, γιατί νιώθουν συντετριμμένοι από τα δικά τους προβλήματα. Συνεπώς, τα παιδιά αυτά χαρακτηρίζονται από αντικοινωνική συμπεριφορά, έχουν προβλήματα εσωτερίκευσης κι εξωτερίκευσης, καθώς και παρουσιάζουν χαμηλή επίδοση σε γνωστικού τύπου δοκιμασίες. Ως έφηβοι είναι επιρρεπείς στο να υιοθετήσουν παραβατική συμπεριφορά.
4) Δημοκρατικός γονέας :
Τέλος , έχουμε την κατηγορία του δημοκρατικού γονέα. Ο δημοκρατικός γονέας έχει απαιτήσεις από το παιδί, αλλά ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Ασκεί έλεγχο με ευέλικτο και σταθερό τρόπο. Διαμορφώνει τις απαιτήσεις του παιδιού του ανάλογα με το ηλικιακό του επίπεδο και τις ιδιαιτερότητές του. Ενθαρρύνει την αυτονόμηση του παιδιού, αλλά θέτει όρια. Συζητά πολύ με το παιδί του και διακρίνεται από επικοινωνιακές δεξιότητες. Διατηρεί διακριτικούς ρόλους και ιεραρχία. Συνεπώς, το παιδί γίνεται ανεξάρτητο και στηρίζεται στις δυνάμεις του. Έχεις αυτοέλεγχο, είναι διερευνητικό και θέτει στόχους . Είναι συνεργατικό , λειτουργεί ομαδικά και απολαμβάνει την συμμετοχή του σε ομαδικές δραστηριότητες.