Ένα από τα πλέον συνυφασμένα με την Καθαρά Δευτέρα εδέσματα είναι αναμφίβολα η λαγάνα, μαζί με τον ταραμά, τις ελιές και τον χαλβά. Πρόκειται για ένα αζύμωτο ψωμί που παρασκευάζεται δηλαδή χωρίς προζύμι.
Σύμφωνα με το dogma.gr, που επικαλείται σχετικό κείμενο της Μαρίας Γκιουδφέση (Βοϊακή γή, Μάρτιος-Απρίλιος 2003, τεύχος αριθ.182), η λαγάνα έχει το σχήμα της«κυρα-Σαρακοστής» και παριστάνει, σύμφωνα με την παράδοση, μια γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι και δεν έχει στόμα λόγω της νηστείας. Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της νηστείας. Το έθιμο αυτό συνηθιζόταν για να μπορούν οι πιστοί να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο της Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο λοιπόν έκοβαν το ένα πόδι και το τελευταίο το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.
Όπως η ίδια αναφέρει, έναν τέτοιο πρόχειρο άρτο (σ.σ. αζύμωτο) χρησιμοποίησαν και οι Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο άρτο.