Αποθεώθηκε από κοινό και κριτικούς και επανέρχεται. Μνημειώδες θέαμα-εμπειρία, στα όρια θεάτρου, σινεμά και video art, από τον κορυφαίο σύγχρονο Πολωνό σκηνοθέτη Łukasz Twarkowski, που συστήθηκε πέρυσι στην Ελλάδα και τη Στέγη και εντυπωσίασε με αυτή την εικονοκλαστική παράσταση-βουτιά στο άδυτο της σύγχρονης τέχνης, με μια παράξενη ιστορία απάτης και τον εξπρεσιονιστή Mark Rothko στο επίκεντρο.
Τον «ανορθόγραφο» Rohtko του σύγχρονου Πολωνού σκηνοθέτη Łukasz Twarkowski τον πρωτογνωρίσαμε πέρυσι στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση πριν σχεδόν από όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Με τον διεθνή τύπο να παραληρεί, ο Tαρκόβσκι επιστρέφει στην Ελλάδα για τη Στέγη δύο φορές σε τρεις μήνες: με τον Rohtko που χαρακτηρίστηκε η κορυφαία ξένη παραγωγή που είδαμε στην Ελλάδα το 2023 και με το Respublika που θα κάνει ελληνική πρεμιέρα τον Ιούνιο σε έναν χώρο-έκπληξη, εκτός Στέγης. Τίποτα με τον Ταρκόβσκι δεν είναι όπως έχουμε συνηθίσει. Δεν κατατάσσεται, δεν περιγράφεται, ανατρέπει την έννοια του χρόνου κάνοντας την ώρα να μοιάζει με δεκάλεπτο, ξεπερνά κάθε προσδοκία.
Από 8 έως 10 Μαρτίου ο Rohtko έρχεται και πάλι στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης με την ξεκάθαρη υπόσχεση πως όποιος το δει, δεν θα το ξεχάσει. Σαν τους πίνακες του Ρόθκο. Ο Łukasz Twarkowski, με μακρά συνεργασία με τον εμβληματικό επίσης Πολωνό σκηνοθέτη Krystian Lupa, παραδίδει ένα θέαμα-εμπειρία, στα όρια θεάτρου, σινεμά και video art, μια εικονοκλαστική παράσταση-βουτιά στο άδυτο της σύγχρονης τέχνης, με τον εξπρεσιονιστή Mark Rothko στο επίκεντρο. Και αν παρατηρήσατε τον αναγραμματισμό στον τίτλο της παράστασης και στο όνομα του Rothko, δεν πρόκειται για λάθος, αλλά για μια εσκεμμένη παραποίηση από τους δημιουργούς του έργου, καθώς στο επίκεντρο του έργου βρίσκεται μια αληθινή ιστορία πλαστογραφίας έργου τέχνης: πριν από λίγα χρόνια ένας πίνακας του πρωτοπόρου ζωγράφου του αφηρημένου εξπρεσιονισμού Mark Rothko πουλήθηκε στο αστρονομικό ποσό των 8,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Μόνο που, όπως αποδείχθηκε, ο πίνακας ήταν πλαστός. Ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα απάτης στην ιστορία της σύγχρονης τέχνης ξεσπά.
Ένα κινέζικο εστιατόριο, με τα κρεμαστά φαναράκια και τους μάγειρες πάνω από τις κατσαρόλες με τα νουντλς, μια κατάλευκη γκαλερί της Νέας Υόρκης με νέον επιγραφές, το διπλό κρεβάτι με τα ανακατωμένα κλινοσκεπάσματα ενός καλλιτέχνη από τη Λετονία που έμελλε να αλλάξει την ιστορία της σύγχρονης τέχνης, οθόνες ύψους επτά μέτρων που ορθώνονται στην Κεντρική Σκηνή. Το σκηνικό αυτό, κάτι μεταξύ κινηματογραφικού πλατό και video art πρότζεκτ, υπό τους ήχους δυνατών ατμοσφαιρικών beats, θα καταληφθεί από διάσημους ζωγράφους και Κινέζους μάγειρες, γκαλερίστες, εμπόρους τέχνης και πλαστογράφους, μαικήνες της τέχνης και υπάλληλους παράδοσης φαγητού.
Οι κριτικές από τον τύπο όπου έχει ήδη παρουσιαστεί η παράσταση είναι ενθουσιώδεις. Στη Γαλλία η Le Monde αναφέρει για τον Rohtko: «Ζωντανεύει απόλυτα την αλληλεπίδραση που δημιουργείται ανάμεσα σε μια παράσταση και το κοινό (ή ανάμεσα στην τέχνη και το κοινό). Αφήνουμε τον εαυτό μας να παγιδευτεί στη δίνη που εξαπολύεται», ενώ η Libération μιλά για «μια εντυπωσιακή σκηνοθεσία γεμάτη οπτικά και ηχητικά κόλπα». Στον πολωνικό Τύπο, το “Magazynszum” γράφει πως «είναι δύσκολο να μιλήσω για μια θεαματική παράσταση, μια σπουδαία παραγωγή και μια νέα ποιότητα. Αυτές είναι ίσως απλές μα και υψηλές έννοιες, όμως εξακολουθώ να πιστεύω πως δεν είναι αρκετές». Παράλληλα, η “Przegladbaltycki” κλείνει την κριτική της με τα εξής λόγια: «Αυτό το θέμα ανοίγει διάπλατα το βλέμμα σε περιπέτειες χαμένες στη λήθη. Ένας βαθύς και σκοτεινός προβληματισμός για την επιχειρηματική φύση της σύγχρονης τέχνης και μια δραματική ανάγνωση της φιγούρας του Ρόθκο, που αναλύονται ευανάγνωστα και εμπνευσμένα».
Μπορεί ένας πλαστός πίνακας να συγκινήσει; Ποια η σημασία του αυθεντικού στον καιρό των NFTs και του blockchain; Ποιος ορίζει την αξία της τέχνης; Πόσο ελεύθερος είναι ένας καλλιτέχνης; Τι είναι, τελικά, η τέχνη; Τι σημασία έχει η τέχνη –και η ζωή η ίδια– όταν πλέον υπάρχει η ψηφιακή πραγματικότητα; Τέτοια ερωτήματα διατρέχουν την τετράωρη παράσταση του Λούκας Ταρκόβσκι που έρχεται και πάλι στην Ελλάδα με μια επική, ιδιοφυή και πρωτότυπη ιστορία για τους ταραγμένους καιρούς μας.
Η εμπειρία των θεαμάτων του Łukasz Twarkowski συνεχίζεται και τον Ιούνιο. Ο κορυφαίος Πολωνός σκηνοθέτης επιστρέφει με το Respublika, ένα εξάωρο rave party και ένα υβριδικό θέαμα-κατάσταση όπου techno μουσική, θέατρο, περφόρμανς, χορός, σινεμά, εικαστικές τέχνες και dj-set γίνονται ένα. Aπό τις 13 έως τις 15 Ιουνίου, σ’ έναν χώρο-έκπληξη, εκτός Στέγης.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Łukasz Twarkowski
Συγγραφέας του κειμένου και Δραματουργός: Anka Herbut
Σχεδιασμός Σκηνικών: Fabien Lédé
Σχεδιασμός Κοστουμιών: Svenja Gassen
Χορογραφία: Pawel Sakowicz
Πρωτότυπη Μουσική: Lubomir Grzelak
Σχεδιασμός Βίντεο: Jakub Lech
Σχεδιασμός Φωτισμών: Eugenijus Sabaliauskas
Παίζουν: Juris Bartkevičs, Kaspars Dumburs, Ērika Eglija-Grāvele, Yan Huang, Andrzej Jakubczyk, Rēzija Kalniņa, Katarzyna Osipuk, Artūrs Skrastiņš, Mārtiņš Upenieks, Vita Vārpiņa, Toms Veličko, Xiaochen Wang
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Mārtiņš Gūtmanis, Diāna Kaijaka, Adam Zduńczyk
Βοηθός Ενδυματολόγου: Bastian Stein
Βοηθός Δραματουργού: Linda Šterna
Βοηθός Σχεδιαστή Βίντεο: Adam Zduńczyk
Χειριστές Βιντεοκάμερας: Arturs Gruzdiņš, Jonatans Goba
Μεταφράστριες Προβών: Diāna Kaijaka, Elza Marta Ruža
Διεύθυνση Παράστασης: Iveta Boša
Παραγωγός: Ginta Tropa
Διεθνής Διανομή: NewError
Mετάφραση και υπερτιτλισμός: Γιάννης Παπαδάκης
Η παράσταση δημιουργήθηκε στο Dailes Theater της Λετονίας σε συνεργασία με το JK Opole Theater της Πολωνίας και το Ινστιτούτο Adam Mickiewicz, με συγχρηματοδότηση από το Υπουργείο Πολιτισμού και Εθνικής Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Δημοκρατίας της Πολωνίας.