Το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος σας προσκαλεί την Παρασκευή 31 Μαΐου και το Σάββατο 1η Ιουνίου 2024, από τις 19:30, στο Φεστιβάλ Φιλοσοφίας 2024. Η φετινή διοργάνωση, σε συνεργασία με το περιοδικό Philosophie Magazine, σας καλεί να στοχαστείτε πάνω στο θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη: ποιο είναι το μέλλον της ανθρώπινης σκέψης;».
«Η κυκλοφορία του ChatGPT το φθινόπωρο του 2022, προκάλεσε ένα «ωστικό κύμα» που κατέκλυσε την παγκόσμια κοινή γνώμη και οδήγησε κυρίως σε μια ευρύτερη συνειδητοποίηση.
Μέχρι σήμερα, οι επιπτώσεις της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) στον τρόπο ζωής των κοινωνιών μας διαφαίνονταν, για τους περισσότερους από εμάς, μέσα από τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας. Σε ταινίες όπως το 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος και το Δικός της παρακολουθούμε τη συμπεριφορά ενός συστήματος τεχνητής νοημοσύνης που μετατρέπεται σε αυτόνομο ον, κακόβουλο ή αδιάφορο για την ανθρώπινη μοίρα, το οποίο επιδιώκει τους δικούς του σκοπούς. Μέχρι πρότινος γνωρίζαμε επίσης ότι σε συγκεκριμένες και οριοθετημένες δραστηριότητες – όπως παραδείγματος χάριν το σκάκι – η υπολογιστική ισχύς των υπολογιστών ξεπερνά κατά πολύ εκείνη των ανθρώπινων πρωταθλητών.
Ωστόσο, αυτό που συνειδητοποιήσαμε ξαφνικά με την κυκλοφορία του ChatGPT ήταν ότι ισχυρά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται ήδη από τις συλλογικές μας οργανώσεις. Παρόλο που δε διαθέτουν αυτόνομη συνείδηση ή δικές τους προθέσεις, επιφέρουν πρακτικές επιπτώσεις. Τα συστήματα αυτά εισχώρησαν σταδιακά στην καθημερινότητά μας, χωρίς εμείς να συνειδητοποιούμε πλήρως το εύρος των υπηρεσιών που παρέχουν.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η εφαρμογή γεωγραφικού εντοπισμού που μας επιτρέπει να βελτιστοποιούμε τις μετακινήσεις μας λαμβάνοντας υπόψη την κυκλοφοριακή συμφόρηση σε πραγματικό χρόνο, η δυνατότητα αυτόματης συμπλήρωσης όταν πληκτρολογούμε ένα γραπτό μήνυμα, τα άβαταρ τεχνητής νοημοσύνης που οι λάτρεις των βιντεοπαιχνιδιών (gamers) καλούνται να αντιμετωπίσουν σε ορισμένα παιχνίδια, τα συστήματα αλληλεπίδρασης με την εφορία ή με άλλες δημόσιες υπηρεσίες, ή ακόμη, τα διαλογικά ρομπότ (chatbots) που μας προσφέρουν βοήθεια αντικαθιστώντας ενίοτε το τμήμα after-sales ή την εξυπηρέτηση πελατών των μεγάλων εταιρειών. Οι ιστοσελίδες πρόγνωσης καιρού που επισκεπτόμαστε χρησιμοποιούν συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.
Επίσης, η επεξεργασία των προσωπικών μας δεδομένων γίνεται με τη χρήση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, με σκοπό την αποστολή στοχευμένων διαφημίσεων και προσφορών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες και στις δυνατότητές μας. Στις εμπόλεμες χώρες, τα οπλικά συστήματα που χρησιμοποιούνται, από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη έως τα άρματα μάχης και τις συστοιχίες αντιαεροπορικής άμυνας, είναι εξοπλισμένα με τεχνητή νοημοσύνη. Μεγάλα χρηματικά κεφάλαια διακινούνται καθημερινά στα χρηματιστήρια με τη χρήση αλγορίθμων συναλλαγών (algotrading).
Στόχος του φετινού φεστιβάλ είναι να θέσει στοχευμένα και τεκμηριωμένα ερωτήματα γύρω από τις τεράστιες αλλαγές που αναμένεται να επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη: ποιες επιπτώσεις θα έχει στην αρχιτεκτονική; στη γεωπολιτική και στην τέχνη του πολέμου; στο περιβάλλον; στην κυκλοφορία των οχημάτων, στην καλλιτεχνική δημιουργία, στον ελεύθερο χρόνο και στην εκπαίδευση; στα φαινόμενα της συνωμοσιολογίας και της παραπληροφόρησης, λαμβάνοντας υπόψη τις απεριόριστες δυνατότητες που προσφέρουν τα deep fakes για τη διάδοση πλαστών βίντεο;
Τέλος, θα εστιάσουμε σε ένα ερώτημα που σχετίζεται άμεσα με τη φιλοσοφία: τι εναπόκειται πλέον στη φυσική νοημοσύνη; Με άλλα λόγια, στο τεχνολογικό περιβάλλον που διαμορφώνεται με την εμφάνιση νέων εργαλείων για τη διαχείριση της πληροφορίας, η ανθρώπινη σκέψη θα πρέπει άραγε να επαναπροσδιορίσει τις ικανότητές της ή ακόμη και να αναπτύξει νέες;»
Alexandre Lacroix, Διευθυντής σύνταξης του περιοδικού Philosophie Magazine