Ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου (θέλω να πιστεύω ακόμη) είναι να φτάσει όλο και πιο κοντά στη λεγόμενη «ευημερία», επιτυγχάνοντας με αυτό τον τρόπο και την «ευημερία» των άλλων όντας κοινωνικό ον (Αριστοτέλης). Παγκοσμίως. Αυτό που φαίνεται από τις έρευνες που έχουν γίνει, είναι πως η Δανία είναι στην κορυφή των χωρών σε ό,τι αφορά τους δείκτες ευτυχίας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 2012, το 2013 και το 2016 ενώ το 2015 ήρθε τρίτη. Πως το καταφέρνουν να παραμένουν ευτυχισμένοι; Εκτίμησαν κυριολεκτικώς την αρχαία ελληνική γραμματεία.
Όλα οφείλονται στο λεγόμενο «hygge» (προφέρεται hoo-gah). Η λέξη αυτή έχει τις ρίζες της στον 18ο αιώνα και στις μέρες μας γίνεται γνωστή ανά τον κόσμο αφού «ανακαλύφθηκε» από συγγραφείς που ασχολούνται με το ευ ζην. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Charlotte Abrahams με το βιβλίο Hygge: A Celebration of Simple Pleasures, Living the Danish Way ή το The Little Book of Hygge, του Meik Wiking, όπως αναφέρεται και στην Huffington Post.
Η σημασία της λέξης, όμως, έχει πολλές ομοιότητες με τη διδασκαλία του Επίκουρου στους κήπους της αρχαίας Αθήνας. Κατά τους Δανούς, λοιπόν, «hygge» σημαίνει ηρεμία της ψυχής και απόλαυση στιγμών ζωής. Των πιο απλών στιγμών ζωής, όπως το να κάτσεις να διαβάσεις ένα βιβλίο δίπλα στο τζάκι τον χειμώνα, να βγεις με τους φίλους σου και να γελάς, να περνάς όμορφα, δηλαδή, να κάνεις την καθημερινότητά σου όλο και πιο απολαυστική για τον εαυτό σου και τους γύρω σου. Να ζεις, που λέμε, ποιοτικά: να περνάς τον χρόνο σου εποικοδομητικά.
Οτιδήποτε που μας «γεμίζει» και μας φέρνει ευφορία και δεν σχετίζεται με πηγές άγχους. Όπως αναφέρει η Hellen Russell στο βιβλίο της The Year of Living Danishly: Uncovering The Secrets of the World’s Happiest Country, η καλύτερη απόδοση της σημασίας της λέξης αυτής είναι «η απουσία οτιδήποτε ενοχλητικού ή οτιδήποτε προκαλεί μεγάλη συναισθηματική φόρτιση». ΟΜΩΣ, αυτά μας τα είχε πει κι ο Επίκουρος προτού γίνει έστω και η παραμικρή αναφορά σε αυτή τη λέξη.
Ο Επίκουρος είχε μιλήσει για τα ίδια ακριβώς, μόνο που ήταν πιο ολοκληρωμένα και είχε μία πρωτότυπη βάση για την εποχή που τα υποστήριξε. Στόχος του ήταν η αναζήτηση των αιτιών της ανθρώπινης δυστυχίας και των εσφαλμένων δοξασιών που την προκαλούν, όπως για παράδειγμα η δεισιδαιμονία, ώστε να υπάρξει η αντιπρόταση για την προοπτική μιας ευχάριστης ζωής, που για την επίτευξή της ο Επίκουρος προσέφερε ξεκάθαρες φιλοσοφικές συμβουλές. Το «ζην ηδέως» επιτυγχάνεται με την απουσία του πόνου και φόβου και με τη βίωση μιας ζωής αυτάρκους περιβαλλόμενης από φίλους και μικρές στιγμές απόλαυσης.
Γνωστή είναι η «τετραφάρμακος», δηλαδή οι τέσσερις «αρχές» που πρόβαλλε ο Επίκουρος προκειμένου να ξεπεραστούν τα αίτια της ανθρώπινης δυστυχίας:
«Ο θεός δεν είναι για φόβο (διότι η θεϊκή δύναμη δεν απειλεί εκ φύσεως),
ο θάνατος δεν προκαλεί ανησυχία (διότι δεν υπάρχει μετά θάνατο ζωή),
και το καλό (ό,τι πραγματικά χρειαζόμαστε) εύκολα αποκτιέται,
το δε κακό αποφεύγεται (ό,τι μας κάνει να υποφέρουμε, εύκολα μπορούμε να το αποφύγουμε)».
Φυσικά, δεν μπορούμε να προβούμε σε μία περαιτέρω φιλοσοφική ανάλυση σε αυτό το άρθρο. Παρ’ όλα αυτά, όπως είδατε, δεν υπάρχει καμία σημαντική διαφορά με τη «φιλοσοφία ζωής» στη Δανία και της Επικούρειας Φιλοσοφίας. Είναι καλό για εμάς και για την εγρήγορση του μυαλού μας, να ψάχνουμε και να βρίσκουμε τα πρωτότυπα και όχι τα αντίγραφα σε αυτή τη ζωή που μας έχει γεμίσει ολοκληρωτικά με τα τελευταία.